Yohan Abraha

Ik krijg erg veel vragen over wat er nou precies met Yohan is gebeurd, daarom heb ik mijn ervaring maar even opgeschreven:
Op vrijdag 4 maart 2011, ’s avonds laat, hoorde ik van een kennis dat Yohan Abraha die dag was overleden (naar later bleek aan een hartstilstand op de trap op weg naar zijn huis).
Ik kende Yohan al een jaar of tien, maar zeker niet goed. Tot die dag wist ik niet eens zijn achternaam. Hij werkte bij een souvenirwinkel op de bloemenmarkt. Aangezien ik daar vaak in de buurt ben, kom ik hem daar wel eens tegen en drink ik soms een kopje koffie met hem. Toevallig had ik twee dagen daarvoor, op woensdag, een uurtje met hem in de winkel gezeten. Hij vertelde mij dat het hem niet meer zo beviel in Nederland en dat hij misschien een tijdje terug wilde naar Afrika.
Yohan was van Afrikaanse afkomst, de meeste mensen die ik kende wisten niet precies waarvandaan. Soms zei hij dat hij uit Soedan kwam, soms Somalië, soms Eritrea. Dat was typisch Yohan, hij was altijd vriendelijk, maar ook geheimzinnig, achterdochtig en sociaal een beetje geïsoleerd.
Zelf had ik daar nooit problemen mee, elk mens heeft sowieso het recht alles wat hij niet wil delen privé te houden en vluchtelingen uit Afrika hebben vaak verschrikkelijke dingen meegemaakt, die het zeker kunnen rechtvaardigen dat ze voorzichtiger met mensen om gaan.
Zaterdagochtend ben ik naar de souvenirwinkel gegaan en heb ik gesproken met zijn baas, deze zei:”Yohan wekt hier meer dan tien jaar en ik weet niks van hem, ik ken ook geen familie……..de politie is langs geweest en heeft gezegd dat het een natuurlijke dood was en dat hij geen familie heeft, hij wordt door de gemeente begraven”.
Aangezien ik behoorlijk wat mensen ken die Yohan kende, dacht ik dat met een beetje moeite zijn familie wel was te achterhalen. Denkend dat de politie druk op zoek was en elke hulp kon gebruiken, heb ik ze onmiddellijk opgebeld.
Tot mijn verbazing zei de agent aan de telefoon:”Deze zaak wordt behandeld door mevrouw Veen, die is zaterdag en zondag vrij, maar maandagochtend belt ze je”. Toen ik daar naar vroeg bevestigde hij dat dit betekende dat er zaterdag en zondag helemaal niet aan de zaak gewerkt zou worden.
In die twee dagen heb ik zoveel mogelijk informatie over Yohan verzameld en maandagochtend zat ik al met gemengde gevoelens bij de telefoon te wachten. Ik werd ’s ochtends niet teruggebeld, dus besloot ik rond 13:00u zelf te bellen. Ik kreeg mevrouw Veen aan de telefoon en die zei:”Ik heb de zaak al aan de gemeente gegeven, hij heeft geen familie, ik heb dat bij de burgerlijke stand gecontroleerd, hij is niet getrouwd en heeft geen kinderen en dinsdagochtend wordt hij afgevoerd”. Ik heb haar verteld dat ik weet dat hij wel familie heeft en dat het volgens mij zeker mogelijk was die te vinden via vrienden, zijn telefoon of misschien informatie uit zijn huis. Hierop antwoordde mevrouw Veen:”Ik heb geen tijd om hierop uren te rechercheren, ik heb wel wat anders te doen”.
Vervolgens heb ik de gemeente Amstelveen gebeld, waar mij verteld werd dat meneer Selier de zaak behandelde en dat deze mij zou terugbellen. Ook werd  mij medegedeeld dat Yohan dinsdagochtend begraven zou worden zonder dienst en dat het niet mogelijk was om daarbij aanwezig te zijn. Ik heb gezegd dat het zeer belangrijk was om mij terug te bellen omdat er wel familie was en zelfs als die niet gevonden kon worden, ik en andere vrienden wel bij de begrafenis wilde zijn.
Na enige tijd wachten heb ik weer teruggebeld, meneer Selier was nog steeds niet beschikbaar en toen ik rond 16:30u voor de derde keer terugbelde, werd mij verteld dat hij al naar huis was.
Niet wetende wat anders te doen, heb ik de ombudsman gebeld, de situatie uitgelegd en gevraagd of hij wilde bellen, hopende dat die druk genoeg was om de gemeente tot actie te manen. Dat heeft gewerkt, ’s ochtends 9:00u werd ik gebeld door meneer Houtkanp van de gemeente Amstelveen dat de begrafenis was uitgesteld en of ik op het gemeentehuis wilde komen voor een bespreking.
Op het gemeentehuis heb ik die middag een prettige ontmoeting gehad met meneer Selier en meneer Houtkamp, waarin wij hebben afgesproken dat de begrafenis naar donderdag zou worden verplaatst en ik met iemand van de Eriteese gemeenschap een kleine begrafenis mochten organiseren. Het bleek dat de heer Houtkamp dinsdagochtend behalve met mij ook met iemand van de Eritreese gemeenschap had gesproken, die hadden gehoord dat er een landgenoot was overleden (ik weet niet precies hoe) en hebben dinsdagochtend ook contact met de gemeente Amstelveen gezocht.
Op het gemeentehuis heb ik het nummer van de heer Nagassi gekregen van de Eritreese gemeenschap en ik heb met hem ook overlegd. Ook heb ik inzage gekregen in Yohans telefoon en daaruit nummers mogen overnemen. Toen ik vroeg of ze al mensen hadden gebeld in een poging familie te achterhalen, zei de heer Houtkamp tot mijn grote verbazing:”We hebben één nummer gebeld, er nam iemand op, maar toen was het beltegoed op”.
Vlak daarna werd ik gebeld door Jerry, een vriend van Yohan, dat hij een andere vriend had gevonden die waarschijnlijk de broer van Yohan kon bereiken. Iets na 16:00u was het gelukt en had Ismael (die kende ik tot op dat moment niet) de broer van Yohan gevonden. Zijn oude broer uit België en zijn jonge broer uit Duitsland zijn onmiddellijk naar Amsterdam gekomen, waar zij om 23:00u aankwamen op het Centraal Station, waar ik ze toen uitgebreid gesproken heb.
De volgende dag (woensdag) ben ik de hele dag met zijn broers op pad geweest om alles te regelen (gemeente - uitvaartmaatschappij - gemeente - Yohans huis - uitvaartmaatschappij).
Bij de uitvaarmaatschappij (Bouwens) werden we echt slecht behandeld. Het lichaam verschepen naar Eritrea kostte € 8000 en als we een andere uitvaartmaatschappij zouden nemen waren de kosten van Bouwens tot dan toe € 2800. Een vriend van mij heeft een uitvaartmaatschappij en heeft mij verteld dat hij minder dat € 5000 rekent voor het verschepen van het lichaam naar Eritrea en dat de kosten tot op dat moment echt niet meer dan een paar honderd euro zijn.
Het optreden van de uitvaartmaatschappij was opmerkelijk. Bouwens wilde niks doen zonder een voorschot en de hele betaling moest vrijdag binnen zijn. Er is dus een voorschot betaald van € 2000 en Yohans oudste broer kon uiteindelijk het overige geld regelen voor de volgende dag. Toen zijn broer donderdag naar Bouwens ging om de overige € 6000 te betalen, wilde hij het pinnen. Dat kon niet, het moest cash. Toen hij daar zijn verbazing over uit sprak en vroeg hoe dat kon, werd gezegd:”Normaal sturen we achteraf een rekening en wordt er per bank betaald”.  Dat geldt dus blijkbaar niet als je zwart bent van Afrikaans afkomst.
Zo durf ik ook te betwijfelen dat de politie en de gemeente zo omgaan met een overledene van Europese afkomst, terwijl Yohan hier al meer dan 20 jaar was met verblijfsvergunning.
Op het eind is alles toch nog redelijk goed verlopen. Yohan heeft een schitterend afscheid gehad, in de Eritreese kerk georganiseerd door de Eritreese gemeenschap (uiteraard moest Bouwens nog apart betaald worden voor het vervoeren van Yohan naar de kerk) waarbij meer dan 300 mensen aanwezig waren. Deze week gaat zijn jongste broer samen met de kist naar Eritrea om Yohan naar huis te brengen.
Er zijn veel lessen geleerd deze week.
Ik heb geleerd dat je soms met een relatief kleine inspanning, groot resultaat kan bereiken en dat we allemaal moeten blijven proberen op onze eigen manier de wereld iets beter te maken.
Ook heb ik veel geleerd over Yohan. Hij leefde altijd erg eenzaam en geïsoleerd, maar er waren toch een hoop mensen die om hem gaven. Ook heb ik geleerd over zijn verleden, waardoor zijn afstandige gedrag waarschijnlijk verklaard wordt. Zijn familie is vervolgd, zijn vader door de overheid opgepakt en verdwenen toe Yohan nog kind was en hij is net als veel van zijn familieleden gevlucht. Een lange gevaarlijke, eenzame weg heeft hem uiteindelijk naar Nederland gebracht, maar zijn vertrouwen in de autoriteiten en mensen is nooit helemaal hersteld.
Zwaar onder de indruk ben ik van de Eritreese gemeenschap in Nederland. Ze zijn zeer hecht, gastvrij,  helpen elkaar allemaal, hebben hun cultuur behouden, maar hebben zich ook aangepast (iedereen sprak vloeiend Nederland en Engels en ze hadden de meest uiteenlopende banen en opleidingen). Veel van hen, met name Ismael, Tarek, Kinfe en natuurlijk Yohans broers zal ik nooit vergeten.
De broers van Yohan hebben natuurlijk veel verdriet, maar tegelijkertijd zijn ze erg dankbaar dat zo veel mensen die Yohan nauwelijks of zelfs helemaal niet kende zo gastvrij zijn geweest en zo veel moeite hebben gedaan.
Ik hoop dat de gemeente Amstelveen, de politie en uitvaartmaatschappij Bouwens ook een les hebben geleerd. Yohans afscheid was zo groots dat ze zich toch moeten schamen dat ze Yohan wilde ‘afvoeren’ zonder dat iemand daarbij kon zijn.
De gemeente Amstelveen heeft een exclusief contract met de firma Bouwens. De laatste les is dus: Als je in Amstelveen dreigt te sterven zonder uitvaartverzekering, gebruik dan je laatste adem om over de stadsgrenzen te geraken.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten